Fişek almak için ne gerekli? Kurallar mı, karmaşa mı?
İtiraf edeyim: “fişek almak için ne gerekli?” sorusuna verilen cevap, Türkiye’de herkesin aynı şeyi yaşamadığı bir labirent gibi. Kimine göre iki imza; kimine göre aylar süren bir bürokrasi. Ve bence bu belirsizlik, güvenliği artırmak yerine yalnızca kafa karıştırıyor. Tartışalım.
Cesur görüş: Net, şeffaf ve ülke çapında tek tip bir uygulama olmadıkça “fişek almak” hem hukuken hem pratikte gri bir alanda kalıyor; bu da hem hak sahiplerini hem de kamu güvenliğini zora sokuyor.
Mevzuatın omurgası: 6136 ve 2521’in çizdiği alan
Türkiye’de ateşli silahlar ve mermiler öncelikle 6136 sayılı Kanun ve buna bağlı yönetmeliklerle düzenlenir. Bu çerçeve, ruhsatsız silah/mermi bulundurmayı ağır yaptırımlarla yasaklar; yani ruhsat yoksa fişek de yok. Özetle: silah ruhsatı olmadan mermi/fişek sahibi olmak suçtur. Bu, hukukun net kısmı. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
Yivsiz av tüfekleri ve bunların ekosistemi ise ayrı bir hat üzerinden, 2521 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikle ele alınır. Yivsiz tüfek sahipliği ve belgelendirme, “yivsiz tüfek ruhsatnamesi” etrafında şekillenir; bu belge silahın cins/seri gibi bilgileri içerir ve taşımadan bulundurmaya pek çok yetkiyi tanımlar. Ancak, fişek satışındaki uygulamalar illere göre değişebiliyor; işte problem burada başlıyor. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Gerçekte “ne gerekli?”: Ruhsat + mermi satın alma belgesi (veya yivsiz hattı)
Tabanca/ yivli platformlar için pratik tablo şöyle: geçerli silah ruhsatı sahibiyseniz, Mermi Satın Alma Belgesi başvurusunu e-Devlet üzerinden yapabiliyorsunuz. Bu hizmet, ruhsat süresi içindeyken başvuruya izin veriyor. Satın alma belgesi çıktıktan sonra yetkili bayilerden alım mümkün. Kağıt üzerinde basit; uygulamada ise değişken. :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Emniyet Genel Müdürlüğü’nün silah sayfası, ruhsat süreçleri ve yetkiler konusunda resmî referans niteliğinde. Temel mantık net: önce ruhsat, sonra mermi için izin. Yani “fişek almak” sorusunun ilk yarısı her zaman ruhsat. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Av fişeği (yivsiz) mi, tabanca mermisi (yivli) mi? Aynı sepete konmuyor
Yivsiz av tüfeği fişeği (shotgun fişeği) söz konusu olduğunda, 2521 rejimi devreye giriyor ve uygulamada yivsiz tüfek ruhsatnamesi/kimlik ibrazıyla yetkili satıcıdan alım yolu izleniyor. Ancak bu alandaki kuralları iller farklı yorumlayabiliyor; kayıt süreçleri ve adet sınırları konusunda yeknesak bir kamu rehberi bulmak zor. Bu da vatandaş için öngörülebilirliği azaltıyor. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Kota karmaşası: 200 mü, 1000 mi?
En tartışmalı başlıklardan biri yıllık mermi kotası. Yönetmelik yorumlarında sık atıf yapılan pratik: “taşıma/bulundurma ruhsatlı silahlar için yıllık 200 adet mermi izni; bu miktar İçişleri Bakanı tarafından beş katına kadar artırılabilir.” Bu yaklaşım yıllardır tekrar edilirken, 2018’de bazı haberlerde sivil vatandaşlar için kotanın 1000’e çıkarıldığına dair idare yazılarına atıf yapıldı. Bugün sahadaki gerçeklik ise il/ilçe ve dönemsel yazışmalara göre değişebiliyor; yani vatandaş, hangi rakamın geçerli olduğunu pratikte kurumdan öğrenmek zorunda kalıyor. Şeffaflık eksikliğinin tam karşılığı. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Satış kanalları, kayıt ve MKE’nin rolü
Mermi ve fişek satışları yetkili bayiler ve poligonlar üzerinden yürütülüyor; ulusal ölçekte MKE de perakende ve toptan satış ekosisteminin kritik bir aktörü. Devletin kendi şirketinin satış süreçlerinde rol alması, denetim ve izlenebilirlik açısından avantaj; fakat fiyat ve erişim konularında tekelleşme/sınırlı rekabet tartışmalarını da beraberinde getiriyor. :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Eleştirel bakış: Güvenlik mi, belirsizlik mi üretiyoruz?
- Şeffaflık eksikliği: Kota uygulamasının güncel, resmî ve herkesçe ulaşılabilir bir duyuru/rehberle netleşmemesi; vatandaşın “200 mü, 1000 mi?” sorusuna idareye göre değişen cevaplar almasına yol açıyor. Bu, hukuki öngörülebilirliğe aykırı bir pratik değil mi? :contentReference[oaicite:7]{index=7}
- Standart dışı uygulamalar: Yivsiz fişek süreçlerinde il bazlı yorum farkları, aynı mevzuata rağmen farklı sonuçlar üretiyor. Neden ülke çapında tek tip bir iş akışı yok? :contentReference[oaicite:8]{index=8}
- Dijital başvuru var, ama rehber yok: e-Devlet’te başvuruya imkân verilirken, süreçlerin ayrıntılı, anlaşılır ve görselli bir rehberle desteklenmemesi, vatandaşın kuruma gidip “nasıl oluyor?” diye sormak zorunda kalmasına neden oluyor. Bu, dijitalleşmenin ruhuna ters değil mi? :contentReference[oaicite:9]{index=9}
Provokatif sorular: Tartışmayı şimdi başlatalım
- Güvenliği gerçekten artıran, net kurallar mıdır; yoksa değişken uygulamalar mı?
- Yıllık kota rakamı, eğitimli ve ruhsatlı atıcılar için gerçekçi mi? Rakamı belirleyen güvenlik verisi nerede?
- Yivsiz fişek alımında ülke çapında tek tip prosedür neden hâlâ yok?
- Devletin dijital hizmeti varken, neden hâlâ “kurumdan kuruma farklı cevap” alıyoruz?
Ne yapmalı?
Bir: İçişleri ve Emniyet, fişek/mermi alımına ilişkin güncel ve ulusal düzeyde bağlayıcı bir rehberi herkesin ulaşabileceği biçimde yayımlamalı. İki: Kota ve istihkaklar için veriye dayalı bir standart açıklanmalı; yıldan yıla oynayan uygulama yerine gerekçeli bir politika izlenmeli. Üç: Yivsiz/yivli ayrımında sahadaki yorum farklarını sıfırlayacak tek tip iş akışı ve dijital yönlendirme şart. Aksi halde, “fişek almak için ne gerekli?” sorusu, “kime sorduğuna bağlı” olmaya devam edecek.
Son söz
Güvenlik ile hak dengesi, netlik ve şeffaflıkla kurulur. Mevzuatın ruhu belli; uygulamanın gölgesi ise çok uzun. Şimdi top, şeffaflığı ve tekdüzeliği sağlayacak idarede. Peki ya sizce? Kafalar karışık kalmaya devam etsin mi, yoksa tek sayfalık net bir rehberle bu tartışmayı kapatmanın zamanı gelmedi mi?
::contentReference[oaicite:10]{index=10}