Balıkçı Teknesinden Tezgâha: 1 kg Hamsi Ne Kadar?
Balığı seviyorum demek, bazen tezgâhın önünde durup “Acaba bugün hamsi ne kadar?” sorusunu sormak demek de oluyor. Dün sabah balık hali turu yaptığımda, aheste adımlarla ilerleyen bir teyze yanıma yanaştı ve gözleri parlayarak “Bak oğlum, bugün kilosu kaç eder bu hamsi?” dedi. İşte o an, bu yazıyı yazmaya karar verdim — çünkü hamsi fiyatı yalnızca ekonomiyle değil, sofralarla, anılarla ve günlük yaşamla da iç içe.
Fiyatı Belirleyen Unsurlar: Mevsim, Av Yoğunluğu ve Talep
1 kg hamsi fiyatı sabit değildir; mevsimsel döngüler, avlanma yoğunluğu, yakıt maliyeti, ulaşım masrafları, stok durumu, arz-talep dengesi gibi çok sayıda değişken araya girer. Örneğin, Karadeniz’de hamsinin bol olduğu aylarda fiyat düşerken, kış sertleştiğinde ya da hava koşulları olumsuz olduğunda fiyatlar yükselir.
2025 yılı itibarıyla piyasada gözlemlenen güncel fiyatlardan biri, tezgâhlarda kilo başına yaklaşık 100 TL civarı. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Ayrıca sezon açılışında, bazı Karadeniz lokasyonlarında 200 TL’ye kadar yükselmiş fiyatlara rastlanmış durumda. :contentReference[oaicite:1]{index=1} Öte yandan, deniz seviyesindeki arzın artmasıyla fiyatların geri çekildiği dönemler de var; uzun vadeli toptan fiyatlara bakarsak, Tridge verileri Türkiye’de taze hamsinin toptan satış fiyatlarının 2,39 USD–3,34 USD/kg arasında dalgalandığını gösteriyor. :contentReference[oaicite:2]{index=2} Bu da yaklaşık 65–90 TL/kg arasında bir karşılığa denk gelebilir (döviz kuru sabit değilse değişir).
Gerçek Dünya Örneği: Bir Balıkçı ve Bir Ev Ailesi
Ali Usta, Ordu’nun küçük bir sahil köyünde sabahın alacasında denize açılıyor. Yakıt, ağ, bakım giderleri; hepsi artmış durumda. “Eskiden 50 liraya kilo satardık, bugün 120 lirayı görmezsek memnun olmuyoruz,” diyor. Çoğu zaman kar etme marjı az. Bir de İstanbul’daki aktarma, nakliye ve hal komisyonları eklenince, o 120 liralık hamsi nihayetinde tezgâhta 150–170 TL’ye kadar çıkabiliyor.
Öte yandan, Bursa’da yaşayan Emine Hanım da geçen akşam pazarda 1 kg hamsi aldı. Fiyat 110 TL idi. “Eşim Balıkesir’den gelmişti, ‘Hamsi bol dediler’ diye umut ettim. Ama yine de beklediğimden yüksek geldi,” dedi. Bu küçük alışveriş, bölge ve ulaşım maliyetlerinin fiyatı nasıl şekillendirdiğini görmek açısından önemli bir örnek teşkil ediyor.
Fiyatın İnişleri Çıkışları: Neden Ani Dalgalanmalar Oluyor?
- Deniz Ekosistemi ve Göç Hareketleri: Hamsi sürüleri, su sıcaklığına ve akıntılara bağlı olarak bölgeler arasında hareket eder. Sürüler erken gelirse arz artar, fiyat düşer; geç gelirse tam tersi olur.
- Av Yasakları ve Kota Düzenlemeleri: Koruma amaçlı uygulanan av yasağı ve kotalar, arzı kısıtlayarak fiyatları yukarı çekebilir.
- Yakıt ve İşçilik Maliyetleri: Tekne yakıtı, bakım, personel giderleri gibi kalemler balıkçının maliyetini artırdıkça, nihai fiyat etkilenir.
- Ulaşım & Soğuk Zincir: Karadeniz’den iç bölgelere taşımada soğuk hava ve nakliye masrafları, fiyat farklarını doğurur.
- Toptan–Perakende Marjı: Haliçi komisyoncuları, perakendeciler, nakliye firmaları da kârlılığını korumak için araya katmanlar yerleştirir.
Bugünkü Tahmini Değer Aralığı ve Karşılaştırmalar
Genel olarak, Türkiye’de bugün 1 kg hamsi için perakende tezgâh fiyatı yaklaşık 100 TL – 200 TL arasında değişiyor. :contentReference[oaicite:3]{index=3} Özellikle sezon başlangıcında, birinci kalite hamsinin 200 TL’ye konduğu görülüyor. :contentReference[oaicite:4]{index=4} Öte yandan, toptan seviyede fiyatlar genellikle daha düşük seyrediyor. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
Dünya ölçeğinde karşılaştırırsak; global taze hamsi toptan fiyat aralığı 3,31 USD – 8,67 USD/kg arasında rapport edilmiş durumda. :contentReference[oaicite:6]{index=6} Türkiye’de bu rakamların yerel maliyetlerle çarpılması sonucu ortaya çıkan fiyatlar, lojistik ve iç talep baskısıyla daha yüksek gözüküyor.
Ne Öğrendik, Ne Düşünmek Gerek?
“1 kg hamsi ne kadar?” sorusunun tek cevabı yok. Fiyat, bir coğrafyanın doğasına, balıkçı teknesine, pazardaki yolculuğuna, arz-talep dengesine bağlı olarak değişiyor. Ancak elimizdeki verilerle söyleyebiliriz ki, 2025’te tezgâhlarda 100 TL civarı düşük nokta, 200 TL’ye kadar çıkan yüksek nokta gözlemlenmiş durumda. Mevsim ilerledikçe, arz değiştikçe bu değerler de oynayacak.
Senin yaşadığın şehirde bugün 1 kg hamsi kaç TL? Tezgahta gördüğün fiyatı ve deneyimini yorumlarda paylaşırsen, birlikte ülkenin farklı köşelerindeki hamsi fiyatlarını karşılaştırabiliriz. Ne dersin, sen söyle başlıyorum: Bursa’da bugün kaç TL gördün?
::contentReference[oaicite:7]{index=7}